Gastblog: Druk op de ketel

Donderdag 26 maart. Twee agenten te fiets. ‘Mag ik u vragen wat u hier doet, meneer?’

‘Ja hoor, natuurlijk. Ik ga naar de bakker en maak onderweg wat foto’s want het is mooi weer.’

‘Zou ik uw ontheffingsformulier even mogen zien?’

Uiteraard.

‘Beseft u wel dat u driedubbel in overtreding bent? U hebt het formulier hergebruikt door de datum te veranderen, dat mag niet. Sowieso is het niet de bedoeling dat u elke dag boodschappen gaat doen, daar zouden we u voor moeten bekeuren. En onderweg rondhangen en foto’s maken, dat kan al helemaal niet.’

Met de Franse lockdown – confinement, noemen we het hier – valt niet te spotten. Dacht ik die ochtend nog gewoon op twee wat nurkse agenten te zijn gestuit (die me gelukkig een boete van 135 euro bespaarden), een paar uur later werd ik via de telefoon vriendelijk uit die droom geholpen door Vincent Chauvet, de burgemeester van de sous-préfecture waar ik woon. Hij is een huisvriend, die vorig jaar mijn oudste dochter nog humoristisch-plechtig heeft toegesproken bij haar verkrijging van de Franse nationaliteit.

Inmiddels zit Chauvet op de wip, want bij de eerste ronde van de gemeenteraadsverkiezingen kreeg hij als Macron-burgemeester enkele tientallen stemmen minder dan zijn rechts-populistische concurrent. Maar de tweede ronde is tot minstens half juni uitgesteld en Macrons populariteit is sinds de lockdown flink gestegen, dus misschien is de crisis wel in het voordeel van de zittende burgemeester?

Chauvet: ‘Daar houd ik me eerlijk gezegd niet mee bezig. Het politieke leven is volledig stilgevallen, de gekozen nieuwe gemeenteraad is ook opgeschort. Ik heb het vooral heel druk met de handhaving van de nieuwe regels. Je hebt mensen, vooral ouderen, die denken dat ze gewoon elke dag hun verse stokbrood kunnen gaan halen, maar dat is absoluut niet de bedoeling. Mensen moeten echt zo min mogelijk buiten komen. Gisteren heeft de politie een vrouw beboet die alleen even een six-pack cola voor haar kinderen was gaan kopen. Dat zijn geen noodzakelijke levensbehoeften. Je kunt het kopen als je toch al voor meerdere dagen boodschappen doet.’

Ik snap inmiddels dat ik ’s ochtends door het oog van de naald ben gekropen. Er zijn volgens Chauvet al flink wat bekeuringen gevallen, en protesterende mensen kunnen zelfs in bewaring worden genomen – een groot probleem, want er is een cellentekort en corona ontziet ook de gevangenissen niet.

Chauvet: ‘Gelukkig bevinden we ons hier in Autun nog relatief in de luwte. Er hebben nog geen inwoners positief getest op het virus. Wel is er in het ziekenhuis sinds gisteren een speciale corona-eenheid.’

Diezelfde avond hoor ik van een tafeltennisvriend dat er in zijn flat verschillende zwaar hoestende mensen per ambulance zijn weggevoerd. Het kan snel gaan.

Over het algemeen lijken de Fransen de lockdown gelaten te ondergaan. Dat had ik ook wel verwacht: hiërarchie en autoriteit zijn diep in het collectieve gedrag verankerd. De vraag is alleen hoeveel druk de ketel aankan, want dit is óók het land van stakingen en gele hesjes. Een buurman die ik op de binnenplaats tegenkom weet het wel: ‘Wacht maar, nog een paar weken en heel Frankrijk keert zich massaal tegen de overheid.’

 

[Een kortere versie van dit stuk verscheen eerder in De Groene.]